Każdego roku w Polsce udar mózgu dotyka ponad osiemdziesiąt tysięcy osób oraz powoduje około trzydzieści tysięcy zgonów. Jest to również jedna z głównych przyczyn niepełnosprawności u dorosłych. Statystycznie rzecz biorąc, jedna na sześć osób uzna udaru w ciągu życia. Bardzo ważna jest profilaktyka udarów która może zmniejszyć ryzyko wystąpienia zespołu chorobowego o ponad czterdzieści procent.
Czym jest udar?
Udar jest bezpośrednim zagrożeniem życia lub stanu zdrowia. Wskutek udaru dochodzi do przerwania dostarczania krwi do części mózgu (udar niedokrwienny) lub krwotoku do mózgu (udar krwotoczny). Udar krwotoczny w zależności od lokalizacji dzieli się na podpajęczynówkowy i śródmózgowy. Apopleksja niedokrwienna najczęściej występuje w nocy albo nad ranem.
Oba rodzaje apopleksji mogą doprowadzić do zgonu. Średni wiek osób, których dotyka udar to siedemdziesiąt lat, ale zdarza się również u osób młodszych a nawet dzieci.
Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia apopleksji:
Niemodyfikowalne:
- predyspozycje rodzinne oraz genetyczne,
- wiek (ryzyko wzrasta dwukrotnie co dziesięć lat, od pięćdziesiątego piątego roku życia),
- płeć – do sześćdziesiątego piątego roku życia na udary częściej zapadają mężczyźni, a po przekroczeniu tej granicy – kobiety
- przebyty wcześniej udar lub przemijający atak niedokrwienny.
Modyfikowalne:
- nadciśnienie tętnicze,
- dna moczanowa.
- migotanie przedsionków,
- palenie papierosów,
- nadużywanie alkoholu,
- zespół bezdechu sennego,
- otyłość,
- zażywanie amfetaminy, kokainy,
- ciąża,
- przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej,
- zaburzenia gospodarki lipidowej,
- choroby naczyniowe,
- cukrzyca,
- zaburzenia krzepnięcia.
Podstawą profilaktyki są regularne badania. Pozwalają na wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości, co umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia poprawiającego przepływ krwi. Ważna jest ocena stanu naczyń mózgowych. Jednym z takich badań jest doppler tętnic szyjnych.
Doppler jest to badanie USG służące ocenie stopnia zwężenia naczyń. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Podczas dooplera pacjent leży na plecach. Jest bezbolesny, nieinwazyjny, wyjątkowo prosty oraz trawa maksymalnie piętnaście minut. Podczas USG lekarz specjalista na bieżąco komentuje widziany obraz. Doppler wykonywany jest za pomocą małej głowicy pokrytej żelem. Nie ma ograniczenia, jeżeli chodzi o liczbę wykonywania zabiegu diagnostycznego w ciągu życia.
Ponadto w celach profilaktycznych warto:
- stosować odpowiednią dietę – najlepsza jest dieta śródziemnomorska wzbogacona orzechami, bogata w owoce, warzywa, niskotłuszczowe produkty mleczne, pieczywo pełnoziarniste, ryby, oliwę z oliwek lub dieta DASH polegająca na ograniczeniu spożycia soli,
- kontrolować masę ciła – powinno utrzymywać się BMI 18,5-24,99,
- regularnie uprawiać sport w dowolnej formie,
- rzucić palenia oraz unikać wdychania dymu papierosowego – związki zawarte w dymie dwukrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia apopleksji,
- ograniczyć spożywanie alkoholu,
- dbać o odpowiednie ciśnienie tętnicze,
- kontrolować ewentualną cukrzycę.
